Không rõ thiếu thời của Phàn Kiến; ông xuất hiện lần đầu tiên trong lịch sử là vào năm 248, khi nhận chức Hiệu úy để đi sứ Đông Ngô, nhưng Ngô Đại đế Tôn Quyền đang bệnh nặng, nên không thể tiếp kiến ông. Sau đó được làm đến Thị trung, giữ chức Trung thư lệnh.

Năm 261, Thượng thư lệnh Đổng Quyết được thăng làm Phụ quốc đại tướng quân, Kiến được thay ông ta . Từ đây Vệ tướng quân Gia Cát Chiêm cùng Quyết, Kiến đều nắm chánh sự của nhà Thục Hán.

Trong thời gian Chiêm, Quyết, Kiến cầm quyền, bởi hoạn quan Hoàng Hạo được Thục Hán Hậu chủ tín nhiệm, họ chấp nhận bỏ qua những việc làm sằng bậy của Hạo, nhưng Kiến không hề đi lại thân mật với Hạo . Năm 262, Chiêm, Quyết, Kiến cho rằng Khương Duy ham gây chiến mà không nên công trạng gì, bèn dâng biểu lên Hậu chủ, triệu ông ta về làm Ích Châu thứ sử, nhằm đoạt binh quyền của Duy .

Năm 263, Tào Ngụy diệt Thục Hán. Mùa xuân năm 264, Phàn Kiến cùng quần thần theo Hậu chủ Lưu Thiện đến Lạc Dương. Hậu chủ được Ngụy thừa tướng Tư Mã Chiêu phong tước An Lạc huyện công, Kiến cùng bọn Thị trung Trương Thiệu, Quang lộc đại phu Tiếu Chu, Bí thư lệnh Khích Chánh, Điện trung đốc Trương Thông đều được phong Liệt hầu. Sau đó được làm Tướng quốc tham quân; mùa thu năm ấy, được làm Tán kỵ thường thị, nhận lệnh quay về Thục úy lạo.

Đầu đời Tây Tấn, Phàn Kiến làm Cấp sự trung, luôn hết lời ca ngợi Gia Cát Lượng; ông cũng từng kêu oan cho Đặng Ngải.

Không rõ hậu sự của Phàn Kiến.